De veelzijdigheid van liefde - Waar theater muziek wordt, en muziek theater

Waarover gaat Adjusting Hope?

Nabou Claerhout: ‘Over de onverwoestbare liefde die je als kind voor je ouder blijft voelen, ook al was jullie relatie complex en verre van perfect. Maar ook over hoe die relatie met de tijd verandert en van zorgbehoevend kind naar zorgverlener kan kantelen. Het stuk zet je aan het denken. Over de vergankelijkheid der dingen en het belang om vandaag tijd te maken voor wat essentieel is, zodat je morgen zonder spijt afscheid van elkaar kunt nemen.’

In het stuk speelt Dirk Roofthooft de zoon van schrijfster Susan Sontag die stervende is. Hoe was die relatie met zijn moeder?

‘Het was geen ideale relatie. Susans liefde voor literatuur en literaire ambities slorpten haar dusdanig op dat er niet veel tijd voor het moederschap overbleef. Davids verlangen naar meer moederwarmte werd vaak niet ingevuld. Dat gemis weegt op David, die in de rol van zorgverlener voor zijn zieke moeder terechtgekomen is. Hij worstelt er mee. Tegelijkertijd beseft hij dat zoiets als de perfecte ouder-kindrelatie niet bestaat.’

Jij schreef livemuziek voor het stuk. Hoe begin jij daaraan?

‘Mijn eerste kennismaking met Adjusting Hope was bij Dirk thuis. Hij speelde de monoloog en gaf mij zo de kans om het stuk op een heel directe manier binnen te laten komen. Een paar dagen later ben ik aan de slag gegaan met de favoriete stukken die bij mij waren blijven hangen, daar ben ik muziek aan gaan koppelen. Ik heb me ook verdiept in de klassieke muziek waar Susan 12 Sontag van hield. Zij was een grote fan van Beethoven. Dat, maar ook de compositiestijl van Ben van Gelder heeft me geïnspireerd voor deze livemuziek. Hij is een Nederlandse jazzsaxofonist. Hij componeert muziek die als een dialoog werkt, als een continue interactie tussen vraag en antwoord.’

Welke zijn de belangrijkste emoties die jij met je muziek kracht hebt willen bijzetten?

‘De veelzijdigheid van de liefde die David voor zijn moeder voelt, staat vrij centraal in het stuk en in de muziek. De keerzijde van die liefde is zijn verdriet over het verlies dat hij voelt aankomen. Hoe ga je daar het best mee om? Bestaat er überhaupt zoiets als met zo’n groot verlies op een gepaste manier omgaan? Rationeel kan je dat wel willen en proberen om de laatste maanden die je samen bent zo harmonieus mogelijk samen te beleven, maar kan je dat emotioneel aan? Met mijn muziek probeer ik de innerlijke strijd van de zoekende David uit te drukken. Zodat er aan het verhaal nog een extra dimensie toegevoegd wordt en de beleving van het stuk nog intenser wordt.’

In een interview zei Dirk Roofthooft over jou: ‘Nabou is cocooning me.’ Wat wil hij daarmee zeggen, denk je?

‘Dirk is het best geplaatst om op die vraag te antwoorden. Maar ik vermoed dat hij daarmee wil aangeven dat er veel liefde in de muziek aanwezig is. De klanken voelen als een warm dekentje aan en de woorden kunnen vanuit een liefdevolle plek stromen. Dankzij onze synergie van woorden en muziek kunnen we meer snaren bij het publiek raken dan als wij elk afzonderlijk ons ding zouden doen. Kunst heeft de kracht om snaren te raken waar je als mens anders moeilijk bij geraakt. Door onze twee kunstvormen te laten samensmelten, kunnen we bij het publiek innerlijke werelden bereiken die niet zomaar toegangelijk zijn. Zo voel ik het aan. Wat leren jullie van elkaar door dit stuk samen te spelen? ‘Veel. Hoewel ik niet de ambitie heb om actrice te worden, vind ik de interactie met Dirk zeer leerrijk. Hij is van een andere generatie en zijn kijk op hoe de cultuursector door de jaren heen geëvolueerd is, geeft mij verrijkende inzichten. In een tijd waarin het cultuurlandschap zo grondig verandert is, is dat heel verhelderend. Die open blik typeert hem.’

Wat leren jullie van elkaar door dit stuk samen te spelen?

‘Veel. Hoewel ik niet de ambitie heb om actrice te worden, vind ik de interactie met Dirk zeer leerrijk. Hij is van een andere generatie en zijn kijk op hoe de cultuursector door de jaren heen geëvolueerd is, geeft mij verrijkende inzichten. In een tijd waarin het cultuurlandschap zo grondig verandert is, is dat heel verhelderend. Die open blik typeert hem.’

Wat betekent het stuk voor jou persoonlijk?

‘In deze fase van mijn leven word ik omringd door vrienden die kinderen krijgen of plannen ze te krijgen. Wil ik zelf ook kinderen? Is het ouderschap compatibel met mijn liefde voor muziek? Hoe zie ik mezelf als ouder? Kan en wil ik die verantwoordelijkheid aangaan? Het zijn dat soort vragen die door het stuk voor mij nog pertinenter zijn geworden. Vragen die Susan Sontag zich ongetwijfeld ook stelde.’

Hoe is je liefde voor trombone ontstaan?

'Als jong meisje was ik al weg van muziek. Ik had een klein rood pianootje dat ik graag met me meenam als ik naar toilet ging. Ik kon dan ook uren op die plek doorbrengen. Ik probeerde de demo’s die het pianootje speelde, zelf na te spelen. Met vallen en opstaan weliswaar. Maar ik bleef proberen tot ik de juiste noten vond. Ik was zeven jaar toen mijn moeder me inschreef in de muziekschool. Zij liet me verstaan dat ik mij bij mijn keuze voor een instrument moest laten leiden door de vraag: op welk instrument ben ik verliefd en voor welk instrument kan mijn liefde een leven lang groeien? Ik koos voor de trombone.’

Hoe ben jij als muzikant geëvolueerd?

‘De liefde voor mijn instrument is alsmaar groter geworden. Een beetje zoals in echte liefde ga je met de tijd altijd nog nieuwe dingen in elkaar ontdekken. Hoe kan ik het samenspel tussen mijn trombone en mezelf nog beter maken? Hoe kunnen we samen nog nieuwe hoogtes bereiken? Die vragen houden me bezig. Ze stuwen me vooruit, maar ze beletten me ook om te genieten van wat wij al samen bereikt hebben.’

Wat hoop je dat Adjusting Hope het publiek kan meegeven?

‘Wij willen de kijker vooral een voorstelling bezorgen die als één geheel ervaren wordt, waarbij muziek en woorden in elkaar overvloeien. Waar theater muziek wordt en muziek theater. De kracht van het stuk betaat erin dat het heel herkenbaar is. De moeilijkheden die bij een ouder-kindrelatie horen, de rol als zorgverlener waar we vroeg of laat allemaal mee te maken krijgen, onze kwetsbaarheid en sterfelijkheid, het zijn allemaal thema’s die met woorden én muziek op zo’n manier gebracht worden dat ze je diep raken. Ze doen ons beseffen dat net zij ons precies mens maken.’